Afgelopen winter presenteerde dierenpark Taman Indonesia iets heel nieuws: een cultureel winterprogramma rondom de tentoonstelling Wayang Stories, over het Indonesische schaduwspel en poppentheater. Met Wayang Stories lieten we de bezoekers kennis maken met Wayang, het Indonesische schaduwspel of ook wel poppentheater. Wayang is eigenlijk een vorm van theater, met poppen of met acteurs zelfs, met of zonder masker. De bekendste vorm van Wayang is wel de Wayang Kulit: een lederen pop met inkervingen waar het licht doorschijnt. Hierdoor krijg je een mysterieus schaduwspel op een wit doek. Naast deze vorm heb je ook bijvoorbeeld nog Wayang Golek, Wayang Wong en Wayang Topeng.
De tentoonstelling Wayang Stories liet verschillende, samenhangende groepen van wayangpoppen zien, voornamelijk uit de Wayang Kulit als uit de Wayang Golek. Wayang Stories komt voort uit een wens die leeft onder ons publiek, namelijk om meer te weten te komen over de Wayangpoppen die veelal door generaties aan elkaar worden doorgegeven. Een deel van deze poppen is inmiddels in het bezit van Taman Indonesia. In de tentoonstelling waren verschillende verzamelingen vertegenwoordigd: van privé-verzamelingen tot objecten uit de collectie van het Tropenmuseum en het voormalige Nusantara. Wayang Stories is onderdeel van een drieluik, waarin verschillende familieschatten centraal staan: ‘Een reis langs Indische Pusaka’s’. Na Wayang volgen in 2022 en 2023 programma’s rondom Batik en de Kris.
Aan de hand de thema's 'Helden en Slechteriken' en 'Dieren in de Wayang' maakte de bezoeker kennis met verschillende vormen van Wayang. Kenmerkend voor Wayang is dat er voornamelijk gebruik wordt gemaakt van een vast repertoire van verhalen met vaste personages en vaste types. In de verhalen wordt vaak aan de hand van eigenschappen van helden en slechteriken een diepzinnige boodschap doorgegeven. Via de Ramayana en Mahabharata, belangrijke oeroude heldenverhalen, gingen bezoekers op zoek naar hoe helden en slechteriken worden voorgesteld en zochten zij hun favoriete personage. Als dierentuin richtten we ons daarnaast speciaal op dieren in de Wayang.
Een van de belangrijkste figuren in de Wayang is de poppenspeler en maker van de poppen, de zogenaamde dalang. In Wayang Stories waren objecten te zien van twee beroemde dalangs, die elkaars rivalen waren en verschillende stijlen hanteerden: ‘Wayang Superstar’ Ki Enthus Susmono, die ook wel de ‘ondeugende dalang’ werd genoemd en de bekende Ki Ledjar Subroto, die de Kantjil verhalen nieuw leven inblies.
Taman Indonesia bedankt het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Gemeente Steenwijkerland en de Indonesische Ambassade voor hun bijdrage aan Wayang Stories. Grote dank gaat uit naar alle verzamelaars, die met hun collecties deelnemen aan het programma.